روانشناسی چیست؟
روانشناسی، مطالعه علمی ذهن و رفتار است. روانشناسان به طور فعال درگیر مطالعه و درک فرآیندهای ذهنی، عملکردهای مغزی و رفتار هستند. رشته روانشناسی به عنوان یک "علم محوری" با ارتباطات قوی با علوم پزشکی، علوم اجتماعی و آموزش در نظر گرفته می شود.
گروه روانشناسی
گروه های روانشناسی به هشت بخش تقسیم شده است که برای بررسی جنبه های اساسی مغز و رفتار انسان تلاش می کند.
- عصب‌روانشناسی رفتاری:
- عواملی که بر انعطاف پذیری مغز و رفتار در طول رشد و تا بزرگسالی تأثیر می گذارند.
- زیست‌شناسی و عملکرد هیپوکامپ (بخشی از مغز)
- استرس و مغز
- نوروژنز (ایجاد سلول های عصبی جدید) و انعطاف پذیری مغز در طول عمر
- تفاوت های جنسیتی در عملکرد مغز
- تنظیم غدد درون ریز و ایمنی بر مغز و رفتار
- نوروبیولوژی کنترل شناختی (توانایی کنترل افکار و رفتار)
روانشناسی بالینی
- درمان اختلالات خلقی و شخصیت با استفاده از درمان‌های شناختی-رفتاری
- واکنش‌های رفتاری و زیستی به تشخیص و درمان سرطان
- سنجش و انتشار درمان‌های روانشناختی برای بیماران سرطانی
- سازگاری روانشناختی و رفتاری با مشکلات مزمن سلامتی
- تأثیر ورزش بر عملکرد روانشناختی و شناختی
- نوروپلاستیسیته (قابلیت تغییر و انعطاف‌پذیری مغز) در سالمندان سالم و اختلالات عصبی
- ذهن‌آگاهی و کارکرد شناختی در بزرگسالان
روانشناسی شناختی
روانشناسی شناختی با استفاده از رویکردهای تجربی، تصویربرداری مغز و مدل‌سازی به بررسی ادراک، حافظه، تصمیم‌گیری، عمل و زبان می‌پردازد
برخی از موضوعات مورد مطالعه در این حوزه عبارتند از:
- مدل‌سازی فرایند تصمیم‌گیری در حافظه، ادراک و شمارش
- چگونگی ایجاد یک درک پایدار از جهان توسط سیستم‌های بینایی ما
- مطالعات تصویربرداری مغز (fMRI) برای بررسی چگونگی ارزش‌گذاری و انتخاب اشیاء
- ایجاد مدل‌های شبکه‌ای با قابلیت اطمینان زیستی برای شناخت انسان
- چگونگی کنترل توجه در وظایف پیچیده
- چگونگی حل چالش‌های درک گفتار توسط سیستم شنوایی
علم تصمیم‌گیری
علم تصمیم‌گیری به بررسی چگونگی تأثیر فرآیندهای شناختی، عاطفی و اجتماعی بر قضاوت و انتخاب می‌پردازد
این حوزه به سوالاتی مانند موارد زیر پاسخ می‌دهد:
- چطور توانایی عددی (عددیابی) بر تصمیم‌گیری‌های دنیای واقعی تأثیر می‌گذارد؟
- مغز چگونه ارزش‌ها و باورهای ذهنی را نشان می‌دهد؟
- نقش نگرش‌ها در قضاوت و انتخاب عددی چیست؟
- چگونه می‌توان خودکنترلی را بهبود بخشید؟
- چگونه اطلاعات در فرآیند تصمیم‌گیری تفسیر و ادغام می‌شود؟
- مدل‌سازی تصمیم‌گیری در سالمندی و زوال عقل
روانشناسی رشد
روانشناسی رشد به مطالعه یادگیری و تغییرات رشدی در شناخت، رفتار و مغز می‌پردازد.
این حوزه به بررسی موارد زیر می‌پردازد:
- تأثیر عوامل ژنتیکی و محیطی بر مغز و رفتار
- توسعه حافظه، دسته‌بندی و استدلال
- چگونگی یادگیری زبان توسط کودکان و استفاده از آن برای درک دنیای اطرافشان
- چگونگی رشد درک اجتماعی و اخلاقی فراتر از سطح ظاهری در کودکان
- توسعه شناخت عددی و تفکر ریاضی در کودکان
ناتوانی‌های ذهنی و رشدی
این حوزه از روانشناسی بر بهبود سلامت و رفاه کودکان و بزرگسالان مبتلا به ناتوانی‌های ذهنی، اختلال طیف اوتیسم و سایر اختلالات رشدی عصبی تمرکز دارد.
برخی از موضوعات مورد مطالعه در این حوزه عبارتند از:
- بهترین راه‌ها برای حمایت از اعضای خانواده افراد دارای معلولیت
- چگونگی تأثیرگذاری بر روند و پیامد ناتوانی ذهنی، اختلال طیف اوتیسم و سایر اختلالات رشدی عصبی مرتبط
- چگونگی توسعه ابزارهای روانشناختی برای اندازه‌گیری ویژگی‌های اصلی و مرتبط با ناتوانی ذهنی، اختلال طیف اوتیسم و سایر اختلالات رشدی عصبی
- درمان مشکلات رفتاری و عاطفی در کودکان و بزرگسالانی که دارای ناتوانی ذهنی، اختلال طیف اوتیسم و اختلالات رشدی عصبی مرتبط هستند
روانشناسی کمّی به توسعه، ارزیابی و به کارگیری روش‌های جدید کمی برای تحلیل داده‌های روانشناختی می‌پردازد.
این حوزه بر موارد زیر تمرکز دارد:
- کاربرد مدل‌های آماری در مسائل دنیای واقعی
- مدل‌های بیزی (نوعی از مدل‌سازی آماری) در شناخت انسان
روانشناسی اجتماعی
روانشناسی اجتماعی به بررسی چگونگی تأثیرگذاری افراد بر یکدیگر و همچنین تأثیر موقعیت‌های اجتماعی بر افکار، احساسات و رفتار افراد می‌پردازد.
برخی از موضوعات مورد مطالعه در این حوزه عبارتند از:
- نگرش‌های خودکار و ارادی: تأثیر بر پردازش اطلاعات، قضاوت و رفتار
- افزایش مشارکت زنان در رشته‌های علوم، فناوری، مهندسی و ریاضی (STEM)
- چگونگی شکل‌گیری روابط، باورها، رفاه و سلامت توسط انگیزه‌ها در تعاملات اجتماعی
- چه عواملی رفتار اجتماعی را تحت تأثیر قرار می‌دهد؟
- تأثیر سیستم ایمنی و داروهای ضدالتهاب رایج (مانند استامینوفن) بر احساسات، تصمیم‌گیری و رفتار اجتماعی
- چگونگی شباهت فعالیت مغز در افراد مختلف، زیربنای شباهت در افکار، نگرش‌ها و باورهاست
روانشناسی